Miasto stołeczne Warszawa posiada osobowość prawną, a jego samodzielność podlega ochronie sądowej.

Do zakresu działania Miasta należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Miasto wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, poprzez swoje organy i poprzez organy dzielnic. Podział zadań na zadania wykonywane przez organy Miasta i na zadania wykonywane przez organy dzielnic oraz relacje między organami Miasta a organami dzielnic regulują ustawy, Statut oraz inne uchwały Rady Miasta [zobacz: uchwała nr XLVI/1422/2008 Rady m.st. Warszawy z 18 grudnia 2008 r. w sprawie przekazania dzielnicom m.st. Warszawy do wykonywania niektórych zadań i kompetencji m.st. Warszawy]

W celu wykonywania zadań publicznych Miasto może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Wykonywanie zadań publicznych może być także realizowane w drodze współdziałania Miasta z innymi jednostkami samorządu terytorialnego.

Organem wykonawczym miasta jest Prezydent m.st. Warszawy wybierany zgodnie z ustawą o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta, a organem stanowiącym i kontrolnym Rada m.st. Warszawy, wybierana zgodnie z ustawą o ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Zgodnie z ustawą o ustroju miasta stołecznego Warszawy w Warszawie utworzono osiemnaście jednostek pomocniczych - dzielnic m.st. Warszawy.

Zakres zadań realizowanych przez dzielnice określa ustawa o ustroju miasta stołecznego Warszawy, a szczegółowo określa je Statut m.st. Warszawy oraz uchwała w sprawie przekazania dzielnicom m.st. Warszawy do wykonania niektórych zadań i kompetencji m.st. Warszawy. Środki na realizację tych zadań są określone w załącznikach do budżetu miasta.